24.10.2024 1. Uluslararası Yapay Zeka Buluşması Kapadokya Üniversitesi'nde gerçekleştirildi

İş Bankası Yapay Zekâ Fabrikası Başkanı Sayın Barış Karakullukçu’nun ve Kapadokya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hasan Ali Karasar’ın Açılış konuşmalarının ardından Sayın Bülent Eczacıbaşı’nın sunumu oldu. Ben açıkçası Bilişim Vakfı hakkında bilgi sahibi değildim. Vakıf ile ve çalışma faaliyetleri ile ilgili kendisinden bilgi alabildik. Bende dahil bilişim alanı ile ilgilenen herkese Vakfı araştırmalarını öneriyorum.

Eski Milli Eğitim Bakanı ve TBMM Meclis Üyesi Sayın Mahmut ÖZER’ de, yapılan Kongrenin önemine dikkat çeken, girizgâh niteliğinde güzel konuşmasını bizlerle paylaştı. 

Doğuş Teknoloji Dijital Dönüşüm Direktörü Sayın Özcan ÇAVUŞ, Doğuş Teknoloji’deki Yapay Zekâ faaliyetleri, Türkiye’de ve Dünya’da Yapay Zekânın gelmekte olduğu noktalar ve Türkiye’nin Yapay Zekâ merkezindeki rolünden bahsetti. 

Konuşmasında benim için en öne çıkan noktalar; 

· Yapay zekânın en önemli noktası olan veri üzerine yoğunlaşmak ve temiz veriyi elde etmek için efor sarf etmek,

· Yapay zekâyı ihtiyaca yönelik olacak şekilde ilerletmek ve son olarak her ne kadar günümüzde çok popüler bir konu olmasından dolayı birçok kişinin ilgi alanı olmasına rağmen, yetişkin personel azlığı olduğu ve bu konudaki ihtiyacın karşılanması için gerekli adımların atılması gerektiği idi.

Günün ilk Paneli, Sayın  Prof. Dr. Çiğdem Gündüz Demir moderatörlüğündeki, Akademik Çalışmalar ve Yapay Zekâ Paneli idi. Tabii ki, süratle gelişen ve neredeyse her gün bir yayın çıkan bu konudaki tüm çalışmaları bir panele sığdırmak mümkün değildi. Ancak konu ile ilgili geniş perspektiften güzel bir oturum gerçekleştirildi. Panel içerisinde özetle;

· Konuya yeni başlayanlar için gelinen noktanın tarihsel gelişimine güzel bir özet yapıldı.

· Kompleks modelleri üretebilme ve kullanabilme anlamında ortaya çıkan fırsatlar ve artan akademik rekabet üzerinde konuşuldu. Ülkemizin de içinde bulunduğu MareNostrum 5 ve TRUBA süper bilgisayar projelerinden bahsedildi. Daha geniş bilgi için izlemenizi öneririm. (https://www.youtube.com/watch?v=B6opro6DCTk)

· Yapay zekâ konularında akademik anlamda farklı disiplinlerden bir araya gelen ekiplerin çalışması gerekliliği belirtildi.

· YZ projelerinde verinin, hesaplama gücünün ve kalifiye personelin önemine de yeniden vurgu yapıldı.

   Günün üçüncü Paneli, Barış Karakullukçu moderatörlüğündeki Girişimcilik ve Yapay Zekâ paneli idi. Panel içerisinde özetle;

· Bu konudaki yeni start-up ların, “girişimlerinde yeni olarak ne ortaya koyduğunu” ifade etmenin ve iş modelini iyi ifade etmenin öneminden bahsedildi.

· KUIS’in ve İş Bankası Yapay Zekâ Fabrikası’nın girişimcilikteki faaliyetlerinden bahsedildi. Bu noktada her iki kurumun da sitelerinin incelemenizi tavsiye ederim. (https://ai.ku.edu.tr/ ve https://www.yapayzekafabrikasi.com.tr/)

· Yapay Zekanın Data Center hacimlerini artırması ve buna bağlı olarak artan enerji ihtiyacı nedeniyle bu yöndeki yatırımların ve girişimlerin artacağı belirtildi. Özellikle daha az enerji tüketimi ile işi yapabilecek mikroişlemciler yada quantum bilgisayarların ön plana çıkacağı paylaşıldı.

Konferansın ikinci gününde, bazı paneller eş zamanlı olarak yürütüldüğünden, bazı panellere katışım imkânı bulamadım. Bu nedenle bu paneller ile ilgili bilgi paylaşamadığımı öncelikle belirtmek isterim.

Konferansın ikinci günü ise Konferansın ikinci gün açılış konuşmasının ardından beşinci Paneli ile başladı. Türkiye’nin Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi ve Kamu Politikaları hakkındaki Sayın Sertaç Yerlikaya moderatörlüğünde gerçekleşen panelde benim önemli gördüğüm satır başları şunlardı;

· Geçtiğimiz dönemde yayınlanan Yapay Zekâ Eylem Planı’ndan bahsedildi. Burada önemli nokta, bu bağlamda Millî Eğitim Bakanlığı ile paralel çalışıldığı ve insan kaynağının artırılması yönünde adımlar atıldığı/atılacağı belirtildi. Bu bizlere bu tarafta istihdam ve eğitim olanaklarının artacağını öngörüyor. Diğer çalışılmakta olan konunun Üretken Yapay Zeka'nın (Generative AI) ve veri paylaşımı konularının hukuki süreçlerinde çalışmalar olduğu belirtildi. Son olarak Kamu Veri Tabanı projesi ile tüm devlet veri tabanlarının tek bir veri tabanı olarak kullanılabileceği bir yapı oluşturulmakta olduğu bilgisi verildi.

· E-Nabız sisteminin ürettiği verinin daha etkin YZ kullanımının sağlanması konusunda çalışıyor ve MHRS sisteminde hasta randevu optimizasyonu yapılıyor.

· Türkçe Dil Modeli’nin hedefleri, amaçları konusunda çok kıymetli bilgiler paylaşıldı. Şu anda bu model üzerinde TÜBİTAK çalışıyor. Bir özet için çok uzun olacak kıymetli açıklamalar yapıldı. Bu noktada yapılanları ilgili linkten incelemenizi öneririm. (https://www.youtube.com/live/UmPkWx4s-HY). Son olarak akademik dünyanın GPU’ya erişimi noktasında Türkiye’de de çalışmalar var ve çok gerekliliği vurgulandı.

· Bu panellerde TÜBİTAK Bilgem Yapay Zekâ Enstitüsü Direktörü Sayın Dr. Müh. Mehmet HAKLIDIR gibi çok sayıda değerli akademisyen ve iş profesyoneli ile de tanışma fırsatını yakalamış oldum.

Konferansın katılım sağlayabildiğim diğer bir paneli ise Doç. Dr. Aykut Erdem moderatörlüğünde gerçekleşen Üretken Yapay Zekâ ve Dil Modelleri paneli idi. Panelde önemli gördüğüm satır başları ise şunlardı;

· Yapılan bir çalışmada LLM modeli bir banka verisi ile eğitilip, başka bir bankanın müşteri portföyü tahmin edildiğinde, burada bir başarı elde edildiği görülmüş. Benzer durum LSTM modeli ile denendiğinde daha yüksek tahmin başarısı (kendisi belirtmedi ama yüksek accuracy sanırım) elde edilmiş ama bu başarı %10, %15 aralığında gerçekleşmiş. LLM modeli ise problemi çok daha hızlı çözmüş. Ben kendi adıma bu noktada bu modellerin tahmin algoritmalarında da kullanabilirliği olduğunu gördüm.

· Mevcut yapay zekâ dediğimiz sistemler (Chatgpt gibi) hâlihazırda sorulan soruların %90 oranında doğru yanıt verip, %10’una uydurma yanıtlar vermekte. Bu da bize halihazırda burada halen iyileştirmeye açık bir alan olduğunu ortaya koyuyor.

Konferansta katılım sağlayabildiğim bir diğer bir panel ise Prof. Dr. Murat Tekalp moderatörlüğünde gerçekleşen Görüntü ve Video İşleme paneli idi. Panelde önemli gördüğüm satır başları ise şunlardı; 

· Bu panel için öncelikle şunu belirtmeliyim, panelin başlangıcında görüntü işleme konusunda oldukça besleyici bir teorik bilgi verildi. Konu ile daha önce akademik bağı olmayanlar için oldukça faydalı olduğunu düşünüyorum. Görüntü işleme için derin öğrenme modelleri, görüntü işlemenin kısa tarihi vb konularda dinlerken ben çok keyif aldım. Panelin devamıÖzellikle ilgili panele ait video kaydında bu bölümü izlemenizi öneririm. (https://www.youtube.com/watch?v=UqPcBTT1RYI&t=16345s)

· Panelin devamında ise sanayide görüntü işleme uygulamalarından örnekler verildi. Bunlar kısaca endüstriyel uygulamalarda yönlendirme (robotu yönlendirme gibi), inceleme veya kalite kontrol uygulamaları, ölçüm uygulamaları, tanıma uygulamaları (obje tanıma, barkod tanıma gibi) 

· Panelin son bölümünde ise sağlık alanında görüntü işleme uygulamalarının geldiği son noktalar hakkında kapsamlı bir bilgi sahibi olduk. Patolojinin sınırlarını belirleyen bölütleme algoritmalarında yapılan çalışmalardan ve üst üste iki görüntünün birleştirilerek yapılan çakıştırma algoritma örneklerinden bahsedildi. Örneğin aynı hastanın farklı zamanlarda aynı bölgesinden çekilen görüntülerini çakıştırarak farkı analiz edebilme, yine bir çakıştırma algoritmasıdır. Son dönemde ayrıca MR çekim süresini azaltabilmek için yapılan çalışmalar olduğunu ve gelişmeler olduğundan bahsedildi.

Özetle söylemek gerekirse; Koç, Sabancı, İTÜ ve Kapadokya üniversiteleri başta olmak üzere birçok akademik kurumdan çok değerli hocalarımızı bir arada gördük, onların fikir alışverişi ve sunumlarından faydalandık. Demoday’de yatırım almış ve almayı bekleyen start-up sunumları kendi adıma hem profesyonel hem akademik hayatta varlık gösteren biri için en faydalı bölümlerden biriydi. Aynı zamanda birçok veri alanında ülkemizin değerli kurumlarının profesyonellerinin iş hayatında pratik ettiği zorluklarla akademik birikimimizi harmanladık. Bu durum kendi adıma birçok fikrin fitilini ateşledim. Umuyorum bu yazıyı okuyan ve konferansa katılanlarda da benzer etkiyi yapmıştır.

Gerçekleşen Konferansa ait kayıtlara aşağıdaki Kapadokya Üniversitesi YouTube linkinden ulaşmanız mümkün;

https://www.youtube.com/c/Kapadokya%C3%9Cniversitesi